Hình ảnh siêu âm tim của cục sùi van hai lá do vi khuẩn (mũi tên)

Đối tượng mắc bệnh

Mặc dù viêm nội tâm mạc do vi khuẩn có thể gặp ở mọi đối tượng nhưng nhìn chung hiếm xảy ra ở người không mắc bệnh van tim. Trước đây tổn thương van tim do thấp là yếu tố thuận lợi cơ bản của viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn nhưng hiện nay thấp tim ngày càng ít gặp. Các yếu tố thuận lợi khác bao gồm van tim nhân tạo, một số bệnh tim bẩm sinh và hiếm hơn là sa van hai lá. Người mang yếu tố nguy cơ dễ bị mắc viêm nội tâm mạc hơn khi bị nhiễm trùng ở bất kì nơi nào trên cơ thể. Thủ thuật răng miệng, thủ thuật đường sinh dục – tiết niệu, nội soi đại tràng và nhiễm trùng ở da làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Người sử dụng ma tuý đường tĩnh mạch có nguy cơ đặc biệt cao mắc viêm nội tâm mạc, cho dù họ không có bất kì tổn thương giải phẫu về van tim nào trước đó.

Triệu chứng

Triệu chứng của viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn bao gồm sốt kéo dài, mệt mỏi, chán ăn, đổ mồ hôi đêm, cơn ớn lạnh, đau đầu, đau khớp và xuất huyết những nốt nhỏ như đầu đinh ghim ở ngực, lưng, ngón tay, ngón chân. Khi thăm khám còn có thể phát hiện tiếng thổi mới xuất hiện ở tim và những nốt xuất huyết nhỏ ở màng tiếp hợp mắt.

Chẩn đoán

Chẩn đoán thường được gợi ý dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng cơ năng và thực thể như tiếng thổi mới xuất hiện ở tim. Chẩn đoán xác định khi cấy máu tìm thấy vi khuẩn gây bệnh. Siêu âm tim có thể giúp xác định mảnh sùi do vi khuẩn bám trên các van tim.

Điều trị

Các trường hợp viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn cần phải nhập viện và điều trị kháng sinh đường tĩnh mạch ít nhất trong giai đoạn đầu. Đôi khi điều trị kháng sinh bằng đường uống tại nhà cũng cho kết quả tốt. Kháng sinh liệu pháp phải kéo dài ít nhất một tháng. Trong một số trường hợp đặc biệt, can thiệp ngoại khoa là cần thiết để loại bỏ các ổ nhiễm trùng hoặc sửa chữa hoặc thay thế van tim đã bị tổn thương nặng.

Biến chứng

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn không được điều trị triệt để có thể dẫn tới tử vong. Tiên lượng tuỳ thuộc vào chủng vi khuẩn gây bệnh. Ngay cả trong trường hợp điều trị khỏi, tổn thương van tim có thể dẫn đến hậu quả suy tim sau này. Một số trường hợp cục máu đông hình thành, trôi theo dòng máu gây tắc mạch ở não, phổi.

Dự phòng

Mọi trường hợp nguy cơ viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn cần được điều trị kháng sinh dự phòng trước các thủ thuật răng miệng hay ngoại khoa và khi có ổ nhiễm trùng trên da. Liệu pháp dự phòng này giúp ngăn ngừa sự lan tràn của vi khuẩn vào dòng máu. Bệnh nhân viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn cần được theo dõi trong vòng ít nhất một năm do nguy cơ tái phát hoặc tái nhiễm trùng các van tim.

Ths. Phan Đình Phong