Hình ảnh cơ tim giãn co bóp yếu trên siêu âm tim 

Bệnh cơ tim là gi?

Bệnh cơ tim là thuật ngữ chung dùng để mô tả các bệnh lý của cơ tim. Bệnh cơ tim nguyên phát bao gồm những biến đổi về cấu trúc và chức năng của cơ tim mà không xác định được nguyên nhân. Các hình thái bao gồm: bệnh cơ tim giãn (cơ tim bị giãn ra, trở nên suy yếu không còn khả năng co bóp đầy đủ, làm tăng nguy cơ suy tim và hình thành cục máu đông trong tim); bệnh cơ tim phì đại (cơ tim quá sản và dày lên, cản trở sự tống máu của tim) và bệnh cơ tim hạn chế (cơ tim bị xơ cứng). Bệnh cơ tim thứ phát có thể là hậu quả của các bệnh lý hệ thống, tình trạng rối loạn chuyển hoá hoặc nhiễm khuẩn, bệnh mạch vành... Bệnh cơ tim do rượu được coi là tình trạng cơ tim bị tổn thương do tác động trực tiếp của rượu và gián tiếp của thiếu dinh dưỡng và bệnh cơ tim do virus.

Đối tượng mắc bệnh

Mặc dù một vài hình thái bệnh cơ tim được cho là do một số nguyên nhân đặc biệt ở một nhóm người nào đó (chẳng hạn ở người nghiện rượu) nhưng bệnh mạch vành vẫn được coi là bệnh nguyên phổ biến nhất. Trong phần lớn trường hợp, bệnh cơ tim không tìm thấy nguyên nhân. Bệnh cơ tim phì đại hiếm, có xu hướng gặp ở người trẻ và nhiều hơn ở nam giới.

Triệu chứng

Ngoại trừ những trường hợp do nguyên nhân nhiễm khuẩn, bệnh cơ tim và vì thế các triệu chứng của nó, thường tiến triển chậm. Hay gặp nhất là các dấu hiệu của tình trạng suy tim ứ huyết như mệt mỏi, phù và khó thở. Trong một số trường hợp, rối loạn nhịp tim lại là dấu hiệu nổi bật nhất.

Chẩn đoán

Khám lâm sàng giúp phát hiện tim to, âm thổi đặc thù hoặc các biến đổi về tiếng tim. Triệu chứng lâm sàng chỉ có giá trị gợi ý, để chẩn đoán xác định cần làm các xét nghiệm như điện tâm đồ, X quang tim phổi và nếu có thể là siêu âm tim hoặc xạ hình cơ tim. Một số trường hợp phải tiến hành thông tim hoặc sinh thiết cơ tim để chẩn đoán.

Điều trị

Điều trị bệnh nguyên nếu xác định được và là bệnh có thể điều trị. Tuỳ thuộc vào từng thể bệnh, các thuốc được chỉ định nhằm giảm gánh nặng cho tim, điều chỉnh rối loạn nhịp, chống đông máu và ngăn ngừa ứ nước trong cơ thể. Bao gồm giãn mạch, digitalis, ức chế men chuyển angiotensin, thuốc chống đông và lợi tiểu. Bệnh cơ tim giãn thường đáp ứng tốt với điều trị nội khoa ít nhất trong giai đoạn đầu. Điều trị nội tỏ ra ít có hiệu quả đối với bệnh cơ tim do virus cũng như bệnh cơ tim hạn chế. Khi suy tim đến giai đoạn cuối, ghép tim là giải pháp sau cùng.

Biến chứng

Trừ khi nguyên nhân được xác định và điều trị, viễn cảnh của bệnh cơ tim nhìn chung rất ảm đạm. Tiên lượng bệnh, ít nhất một phần, phụ thuộc vào mức độ suy tim. Suy tim ứ huyết là hậu quả thường gặp, loạn nhịp hoặc blốc tim có thể xuất hiện và đôi khi phải cấy máy tạo nhịp. Trong trường hợp bệnh cơ tim có suy tim nặng, cục máu đông hình thành trong tim có thể gây tắc mạch, đột quỵ hoặc đột tử.

Dự phòng

Cần phải đi khám sớm để xác định một chế độ điều trị hợp lý bao gồm cả điều trị nguyên nhân của bệnh cơ tim. Các nguyên nhân tiềm tàng như uống rượu nên tránh. Bệnh cơ tim phì đại thường bẩm sinh do vậy không thể dự phòng.

Ths. Phan Đình Phong